Amerika Birleşik Devletleri'nin ticaret savaşında yeni cephe açacağı alan yonga gümrük vergileri olabilir. Ancak ulusal güvenlik uzmanları, başkanın ulusal güvenliği ve ABD ticaretini riske atabilecek devasa bir hata yapmış olabileceği konusunda uyarıyor. Ulusal güvenlik politikaları konusunda deneyimli 20 yetkili ve profesyonel, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick'e gönderdikleri bir mektupta, Trump yönetimini Nvidia'nın H20 çiplerinin Çin'e ihracatını engelleme ve daha önceki kararından dönme çağrısında bulundu.
Geçtiğimiz Nisan ayında Trump yönetimi, Nvidia CEO'su Jensen Huang'ın bir etkinliğe katılımı ve şirketin yapay zeka veri merkezlerine 500 milyar dolarlık yatırım yapma vaadi üzerine H20 çiplerine ek ihracat kısıtlamaları getirmekten vazgeçmişti. Bu kararda, ABD'nin Nadir Toprak minerallerinin ithalatını yeniden sağlaması karşılığında Çin'e H20 çipi kontrolü konusunda bir anlaşmaya varması da etkili olmuştu.
Ulusal güvenlik uzmanları, mektuplarında Trump'ın Nvidia'nın H20 çiplerinin ABD ordusunun yapay zeka alanındaki üstünlüğünü nasıl tehlikeye atabileceği ve aynı zamanda Çin'in öncü yapay zeka yeteneklerini önemli ölçüde hızlandırabileceği konusunu yeterince değerlendirmemiş olabileceğinden "derin endişe duyduklarını" belirttiler. Bu çipler, halen ihracat kısıtlamalarıyla kontrol altında tutulan Blackwell ve H100 çipleri gibi yapay zeka eğitimi için kullanılamasa da, "çıkarım süreci için optimize edilmişlerdir. Bu süreç, en son nesil öncü yapay zeka muhakeme modellerinin dramatik yetenek kazanımlarından sorumludur."
Uzmanlar, Çin'in bu çipleri ordusu tarafından kullanılan yapay zeka modellerinde "otonom silah sistemlerini, istihbarat gözetleme platformlarını ve savaş alanı karar alma süreçlerindeki hızlı ilerlemeleri mümkün kılmak" için kullanacağını öne sürüyor. Bu durum, "Çin'e bu çiplerin tedarik edilmesiyle, Çin ordusunu modernize etmek ve genişletmek için kullanılacak altyapının beslendiği" anlamına geliyor.
Trump yönetimi, çip gümrük vergilerinin ve ithalatların ulusal güvenliği nasıl etkileyebileceğine dair bir soruşturma yürütüyor ve iki hafta içinde bir raporun yayınlanacağı duyuruldu. Bu raporun, diğer ülkelerden çip tedarikine aşırı bağımlı olmanın ulusal güvenlik tehdidi oluşturup oluşturmadığını belirlemesinde Trump'a yardımcı olması bekleniyor.
Ancak uzmanlar, Trump'ın ABD teknolojisinin ihracatının, sadece Çin'in askeri ve yapay zeka yeteneklerini güçlendirmekle kalmayıp, aynı zamanda ABD firmalarının yapay zeka inovasyonunda öncü konumunu koruması için ihtiyaç duyduğu tedarikleri de azaltabileceğinden endişe duyuyor. Uzmanlar, "Çin için daha fazla çip, ABD için daha az çip anlamına geliyor" diyerek, Çin'in en büyük teknoloji firmalarının (Tencent, ByteDance ve Alibaba gibi) geçtiğimiz yıl H20 çiplerine 16 milyar dolar harcadığını belirtiyor. ABD'deki veri merkezi talebinin 2030 yılına kadar küresel çip arzının %90'ını gerektireceği öngörülürken, Çin'in de bu alandaki rekabete katılmasıyla ABD firmaları için maliyetlerin daha da artabileceği uyarısı yapılıyor.
Mektupta, "Kursunuzu tersine çevirmenizi rica ediyoruz. Bu bir ticaret meselesi değil, bir ulusal güvenlik meselesidir" ifadeleri kullanıldı.
Trump: "Nvidia'yı Daha Önce Hiç Duymadım"
Ulusal güvenlik uzmanlarına göre Trump için daha büyük bir sorun, Çin veya diğer ticaret ortaklarının, ABD'nin ihracat kontrollerini bir dış politika aracı olarak kullanma konusundaki kararlılığının, Trump'ın H20 kontrollerindeki geri adımıyla "zayıfladığı" algısına kapılması olabilir. Bu durumun, bazı analistlerin Çin'in zaten ticaret müzakerelerinde üstün bir konuma sahip olduğunu öne sürdüğü bir zamanda, Çin'i ek tavizler aramaya "cesaretlendirebileceği" düşünülüyor.
ABD ve Çin'in, Stockholm'de yapılan son görüşmelerin ardından 90 günlük bir ateşkesi uzatması bekleniyor. Kaynaklar, ABD'nin ateşkes sırasında yeni gümrük vergileri uygulamama veya ticaret savaşını tırmandırmama konusunda anlaşmış olabileceğini belirtse de, bu henüz doğrulanmış değil. Trump ise yakın zamanda çip gümrük vergilerinin yakında geleceği uyarısını yapmaya devam ediyor.
Trump, yakın zamanda Çin ile bir anlaşma yapmaya yakın olduğunu iddia etse de, müzakerelerin sonbahara kadar devam etmesi muhtemel görünüyor. Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasındaki bir görüşmenin ise muhtemelen Ekim sonu veya Kasım başlarında planlanabileceği belirtiliyor.
Uzmanlar, Trump'ın ihracat kontrollerindeki geri adımının, potansiyel bir ticaret anlaşmasını ulusal güvenliğin korunmasına tercih etmesine yol açabileceğini düşünüyor. Eğer diğer ülkeler, Trump'ın "ticaret savaşı galibiyetleri için ulusal güvenlik önceliklerini feda edeceği" gerilimini algılarsa, bunun daha elverişsiz sonuçlara yol açabileceği ve Trump'ın diğer ticaret anlaşmalarındaki ulusal güvenlik risklerini artırabileceği tahmin ediliyor.
Ulusal güvenlik uzmanları, Trump'ın yapay zeka konusundaki bilgisinin ne kadar derin olduğunun incelenmesi gerektiğini, aksi takdirde "Amerika Birleşik Devletleri'nin yapay zeka alanındaki ekonomik ve askeri üstünlüğünü tehlikeye atacak stratejik bir yanlış adım" riskiyle karşı karşıya kalınabileceğini belirtiyor. 21. yüzyıl küresel liderliğinde belirleyici olarak görülen bir alanda bu tür bir gelişme yaşanması endişe verici.
Trump'ın geçen hafta Yapay Zeka Eylem Planı'nı açıklarken yaptığı ve şaşkınlık yaratan bir itiraf, yapay zeka endüstrisine dair bilgi eksikliğine işaret ediyor olabilir. Trump, konuşması sırasında, dünyanın en değerli yapay zeka şirketlerinden biri olan Nvidia'nın ne iş yaptığını öğrenmeden önce şirketi bölme tehdidinde bulunduğunu itiraf etti. Nvidia CEO'su Jensen Huang'ı "harika" bir yapay zeka endüstrisi lideri olarak tanımlayan Trump, bu tehdidi "hayatın gerçeklerini öğrenmeden önce" yaptığını, "bölmenin çok zor olacağını" çünkü Nvidia'nın yapay zeka çiplerinin pazar payının %70 ila %95'ini elinde bulundurduğunu öğrendiğini söyledi. Trump'ın yapay zeka yarışını kazanmak için teknolojiyi ABD'ye yönlendirmeye zorlamak amacıyla tarifeleri kullanma vaadiyle kampanya yürüttüğü düşünülürse, hem ABD hem de Çin pazarlarına büyük ölçüde bağımlı olan önde gelen yapay zeka çipi firmasının farkında olmaması şaşırtıcı. Trump, "Nvidia da neymiş? Daha önce hiç duymadım," dedi ve şirketi bölüp rekabet yaratabileceğini düşündüğünü, ancak işin bu kadar kolay olmadığını fark ettiğini belirtti.
