Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük şehirlerinin neredeyse tamamı, yapılan yeni bir uydu çalışmasına göre çeşitli bölgelerinde zemine doğru çöküyor ve bu durum 34 milyon insanı etkiliyor. Ancak bazı şehirler diğerlerine göre çok daha hızlı ve daha geniş alanlarda batış gösteriyor.
Yapılan bir araştırmaya göre, Houston şehri en hızlı batan şehir olarak belirlendi. Houston'ın bazı bölgeleri yılda 10 milimetre (0,4 inç) oranında batarken, çoğu büyük şehirde zeminin yılda 5 milimetre (0,2 inç)'ten daha hızlı battığı lokal alanlar bulunuyor.
Şehirler çeşitli nedenlerle batıyor, ancak en yaygın sebep yeraltı suyu çekimi. Araştırmaya göre, batışın temel sorunu, sel riskini artırması ve binalar ile diğer altyapıları tehdit etmesi. Bilimsel bir dergide yayımlanan çalışma, batışı ele almak için sel riskini azaltma, savunmasız yapıları güçlendirme ve en riskli alanlarda yapılaşmayı sınırlama gibi önlemler öneriyor.
Çalışmanın baş yazarlarından biri, "Sadece bir sorun olduğunu söylemek yerine, yanıt verebilir, ele alabilir, azaltabilir, uyum sağlayabiliriz. Çözümlere geçmeliyiz" şeklinde konuştu.
Kara çökmesi (sübvansiyon), genellikle kıyı bölgeleriyle ilişkilidir; burada batan zemin ve yükselen deniz seviyelerinin birleşimi, New Orleans ve San Francisco gibi şehirleri potansiyel olarak sular altında bırakabilir. Ancak çalışma, kara çökmesinin sadece kıyı şeritleriyle sınırlı olmadığını ve ABD genelinde sorunlara neden olabileceğini belirtiyor.
Yeni araştırma, ülkenin 600.000'den fazla nüfusa sahip en kalabalık 28 şehrindeki kara çökmesini inceledi. Araştırmacılar, Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) Sentinel-1 uyduları tarafından toplanan uzaktan algılama verilerini kullanarak düşey arazi hareketinin yüksek çözünürlüklü haritalarını oluşturdu.
Haritalar, incelenen 28 şehrin tamamında, her şehrin en azından bazı kısımlarında (kentsel alanın minimum %20'si) batış olduğunu ortaya koydu. 28 şehrin 25'inde alanın en az %65'i batıyordu. Houston, Dallas, Fort Worth, Chicago, Columbus, Detroit, Denver, New York, Indianapolis ve Charlotte gibi şehirlerde ise batış şehrin %98'ini kapsıyordu.
Houston, Dallas ve Fort Worth, yıllık 3 mm'den (0,1 inç) daha hızlı batan alanların en yüksek oranına (%70'ten fazla) sahipti. Çalışmaya göre Houston, %43'ü yıllık 5 mm'den fazla ve %12'si yıllık 10 mm oranında batan alanlarla en kötü etkilenen şehirdi.
Şehirler Neden Batıyor?
Kara çökmesi, hem doğal hem de insan kaynaklı faktörler nedeniyle gerçekleşir. Zemin hiçbir zaman tam olarak sabit değildir; jeolojik süreçler bizi sürekli hareket halinde tutar. New York ve Nashville gibi şehirlerde zemin, yaklaşık 16.000 yıl önceki son buzul çağında üzerlerine ağırlık yapan devasa buz tabakalarının kaybına uyum sağlıyor. Buzul izostatik ayarlama adı verilen bu süreç, buzul çağı öncesi orijinal şekline dönerken zeminin yükselmesine ve alçalmasına neden olur.
Ancak, bu doğal süreçlere rağmen, araştırmaya göre insan faaliyetleri batan kentsel arazilere en büyük katkıyı sağlamaktadır. Araştırmacılar, kentsel arazi çökmesinin %80'inin yeraltı suyu çekimiyle ilişkili olduğunu belirtti. Yeraltı suyu pompalamanın çeşitli yan etkileri olabilir. Örneğin, ince taneli tortular içeren akiferlerden suyun çıkarılması, bu tortular arasında boşluklar yaratır ve bu boşluklar daha sonra çökerek altındaki toprağı sıkıştırabilir ve yüzeyi aşağı çekebilir. Özellikle Teksas gibi bölgelerde bu sorun, petrol ve gaz pompalanmasıyla daha da kötüleşmektedir.
Araştırmacılar, batış sorunlarının iklim değişikliği tarafından daha da şiddetlendirilebileceğini kaydetti. Gezegen ısındıkça, kuraklıkların yeraltı suyuna olan talebi artırması ve daha fazla çekime yol açması muhtemeldir. Ayrıca, iklim değişikliğinin aşırı hava olaylarının sıklığını ve yoğunluğunu artırmasıyla sel tehdidinin de büyümesi beklenmektedir.
Bir diğer sorun ise şehirlerin hala büyümesidir. Bu, batan arazilerde daha fazla insanın yaşayacağı anlamına gelir; dolayısıyla yeraltı suyuna daha fazla talep olacak ve altyapı üzerindeki baskı artacaktır. Çalışma, düşey arazi hareketinin halihazırda yüksek hasar riski taşıyan alanlarda 29.000 binayı etkilediğini ortaya koydu.
Araştırmacılardan biri, "Şehirler büyümeye devam ettikçe, daha fazla şehrin batan bölgelere doğru genişlediğini göreceğiz. Zamanla, bu çökme altyapı üzerinde güvenlik sınırlarını aşacak gerilimler yaratabilir" yorumunda bulundu.
