ABD federal hükümetinin, Çin'e yasa dışı yollarla gönderildiği düşünülen bazı yapay zeka (AI) çipi sunucularına gizli konum takip cihazları yerleştirdiği öne sürülüyor. Kaynaklara dayandırılan haberlere göre, bu taktik, yasaklanmış yapay zeka çiplerinin Çin'e kaçırılmasına yönelik soruşturmaların bir parçası olarak kullanılıyor.
Bu iddialara göre, tüm sevkiyatlar değil, yalnızca Çin'e yönlendirilme riski yüksek olduğu düşünülen "hedefli" sevkiyatlar izleniyor. Takip cihazlarının yaygınlığına rağmen, gümrükten geçen tüm sunuculara bu cihazları yerleştirmenin maliyetli olacağı belirtiliyor. Bu nedenle, yetkililerin bu yöntemi özel bir soruşturmayı desteklemek amacıyla kullandığı düşünülüyor. Bir pakete takip cihazı yerleştirmek genellikle mahkeme kararı gerektirse de, ihracat yaptırımlarını uygulayan ajanların bazen yalnızca idari onay ile bu işlemi gerçekleştirebildiği belirtiliyor.
Bu uygulamanın ne zaman başladığı belirsizliğini korurken, yapay zeka çipi tedarik zincirinde yer alan kişilerin bu faaliyetlerden haberdar olduğu anlaşılıyor. Bu takip cihazlarının, sevkiyat konteynerlerine, bireysel sunucuların ambalajlarına veya sunucu raflarının içine yerleştirildiği bildiriliyor. Hatta akıllı telefon büyüklüğünde takip cihazlarının söküldüğüne dair görüntü ve fotoğraflar gördüğünü iddia eden kişilerin olduğu da haberde yer alıyor.
Kaçakçılıkla uğraşanların da bu durumun farkında olduğu, hatta yakın zamanda Çin'e milyonlarca dolarlık çip kaçırma davasıyla ilgili mahkeme belgelerinde, bir şüphelinin suç ortaklarına "üzerinde bir takip cihazı olup olmadığını kontrol edin" talimatı verdiği ortaya çıkıyor.
Konuyla ilgili olarak Nvidia'dan bir açıklama gelmezken, ABD Ticaret Bakanlığı, İç Güvenlik Bakanlığı ve FBI da sessiz kaldı. Ancak kaynaklar, genellikle bu tür durumlarda bu kurumların yer aldığını doğruluyor.
Nvidia CEO'su, şirketin en gelişmiş yapay zeka çiplerinin Çin'e kaçırıldığına dair herhangi bir kanıt olmadığını sürekli olarak reddetmiş olsa da, çeşitli kaynaklar bu üst düzey çipler için güçlü bir karaborsa olduğunu ve yalnızca son çeyrekte bir milyar dolarlık Nvidia ürününün Çin'e alenen ticaretinin yapıldığını doğruluyor.
Washington, Çin'in yapay zeka alanındaki ilerlemesini engellemeye çalışıyor. Özellikle bu teknolojinin hem sivil hem de askeri amaçlarla kullanılabilecek 'çift kullanımlı teknoloji' olarak kabul edilmesi, bu çabaların temelini oluşturuyor. Bu nedenle, Beyaz Saray çeşitli yönetimler boyunca Nvidia ve AMD'nin en güçlü yapay zeka çiplerini de içeren en gelişmiş yarı iletkenlere ihracat kısıtlamaları uyguladı. Ancak, ABD'nin ihracat kontrolünün başarısız olduğunu savunanlar da bulunuyor.
Buna rağmen, önceki ABD yönetimi, Çin'e yapay zeka çipi akışını kontrol etme çabalarını ikiye katlayarak, Nisan 2025'te hem Nvidia H20 hem de AMD MI308 çiplerini yasaklamıştı. Bu çipler, federal hükümet tarafından yayınlanan ilk ihracat kontrol listelerine uymak üzere özel olarak tasarlanmıştı.
ABD, daha sonra bu özel ihracat kontrolünden geri adım atarak bu yapay zeka çiplerinin satışına izin verdi. Ancak, bu yarı iletkenlerin daha yeni ve daha güçlü varyantlarının hala Çin'e gönderilmesine izin verilmiyor. Bu gelişmelerin en son halkası olarak, AMD ve Nvidia'nın H20 ve MI308 çipleri için ihracat lisansı karşılığında ilgili satış gelirlerinin %15'ini hükümetle paylaşmak üzere bir anlaşmaya vardığı bildiriliyor.
ABD, üst düzey yarı iletkenlerin yasa dışı ticaretini sıkılaştırmaya devam ediyor. Singapur gibi Amerikan müttefikleri de bu yapay zeka çiplerinin kendi sınırlarından geçişini durdurmak için harekete geçiyor. Dahası, Kongre'ye Amerikan yapay zeka çipi üreticilerini ürünlerine coğrafi takip teknolojisi eklemeye zorlayacak bir yasa tasarısı sunuldu. Nvidia ise bu tür "kalıcı kusurların" cihazlarını bilgisayar korsanlarına karşı savunmasız hale getireceğini savunarak bu duruma karşı çıkıyor. Bu gelişmelerin, Çin hükümetini şirket çiplerinin bütünlüğünü sorgulamaya ve hatta kullanımlarını caydırmaya yönelttiği belirtiliyor.
