ABD eyalet yasama organları, federal düzeyde anlamlı bir düzenleme eksikliği göz önüne alındığında, yapay zeka teknolojilerine yönelik düzenlemeler konusunda aktif rol alıyor. Kongre'de eyalet düzeyindeki yapay zeka düzenlemelerine yönelik bir moratoryum teklifinin reddedilmesiyle eyaletler, bu boşluğu doldurmaya devam etme özgürlüğüne sahip oldu.
Birçok eyalet şimdiden yapay zeka kullanımıyla ilgili yasalar çıkardı. 2025 yılında tüm 50 eyalette çeşitli yapay zeka ile ilgili yasama çalışmaları yapıldı.
Düzenleme perspektifinden bakıldığında yapay zekanın dört yönü öne çıkıyor: devletin yapay zekayı kullanımı, sağlık hizmetlerinde yapay zeka, yüz tanıma ve üretken yapay zeka.
Devletin Yapay Zeka Kullanımı
Yapay zekanın denetimi ve sorumlu kullanımı, kamu sektöründe özellikle kritik öneme sahip. Tahminler yapan ve istatistiksel analizler yürüten yapay zeka (predictive AI), sosyal hizmet uygunluğunu belirlemekten ceza adaleti sisteminde cezalar ve şartlı tahliye önerilerine kadar birçok devlet fonksiyonunu dönüştürdü.
Ancak algoritmik karar verme mekanizmalarının yaygın kullanımı, büyük gizli maliyetlere yol açabilir. Devlet hizmetlerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin yol açabileceği potansiyel algoritmik zararlar arasında ırksal ve cinsiyetçi önyargılar bulunuyor.
Algoritmik zararların potansiyelini fark eden eyalet yasama organları, kamu sektörü yapay zeka kullanımuna odaklanan tasarılar sundu. Bu tasarılar, şeffaflık, tüketici korumaları ve yapay zeka dağıtımının risklerini tanıma konularına vurgu yapıyor.
Bazı eyaletler, yapay zeka geliştiricilerinin sistemlerinin yol açtığı riskleri açıklamalarını zorunlu kıldı. Colorado Yapay Zeka Yasası, önemli kararlar alan yapay zeka sistemlerini geliştirenler ve bunları kullananlar için şeffaflık ve açıklama gereklilikleri içeriyor.
Montana'nın yeni “Hesaplama Hakkı” yasası, kritik altyapıda yer alan yapay zeka sistemleri için geliştiricilerin risk yönetimi çerçeveleri (geliştirme sürecinde güvenlik ve gizliliği ele alma yöntemleri) benimsemesini şart koşuyor. Bazı eyaletler, New York'un SB 8755 sayılı tasarında belirtilenler gibi, denetim ve düzenleyici yetki sağlayan kurumlar kurdu.
Sağlık Hizmetlerinde Yapay Zeka
2025'in ilk yarısında 34 eyalette 250'den fazla yapay zeka ile ilgili sağlık taslağı sunuldu. Bu taslaklar genel olarak dört kategoriye ayrılıyor: açıklama gereklilikleri, tüketici koruması, sigorta şirketlerinin yapay zeka kullanımı ve doktorların yapay zeka kullanımı.
Şeffaflıkla ilgili taslaklar, yapay zeka sistemi geliştiricilerinin ve sistemleri kullanan kuruluşların hangi bilgileri açıklayacağına dair gereklilikleri tanımlıyor.
Tüketici koruma taslakları, yapay zeka sistemlerinin bazı insanlara haksız yere ayrımcılık yapmasını önlemeyi ve sistem kullanıcılarının teknolojiyle alınan kararlara itiraz etmelerini sağlamayı amaçlıyor.
Sigorta şirketlerini kapsayan taslaklar, ödeme yapanların sağlık hizmeti onayları ve ödemeleriyle ilgili kararlar almak için yapay zekayı kullanmalarını denetliyor. Klinik kullanımlara ilişkin taslaklar ise teknolojinin hastaları teşhis ve tedavi etme kullanımını düzenliyor.
Yüz Tanıma ve Gözetim
ABD'de yüz gözetimi dahil olmak üzere gizlilik koruması konularına uygulanan yerleşik bir hukuki doktrin, bireysel özerkliği hükümet müdahalesine karşı korumaktır. Bu bağlamda yüz tanıma teknolojileri, potansiyel önyargılardan kaynaklanan risklerin yanı sıra önemli gizlilik zorlukları da sunuyor.
Tahmine dayalı polislik ve ulusal güvenlik gibi alanlarda yaygın olarak kullanılan yüz tanıma yazılımları, siyahi insanlara karşı önyargılar sergiledi ve dolayısıyla sıklıkla sivil özgürlükler için bir tehdit olarak görülüyor. Bilgisayar bilimcileri Joy Buolamwini ve Timnit Gebru tarafından yapılan öncü bir araştırma, yüz tanıma yazılımlarının siyahi insanlar ve diğer dezavantajlı azınlıklar için önemli zorluklar sunduğunu ortaya koydu. Yüz tanıma yazılımlarının koyu tenli kişileri doğru bir şekilde tanımlama olasılığı daha düşüktü.
Önyargı, algoritmaları eğitmek için kullanılan verilere de sızıyor; örneğin, bu tür yüz tanıma yazılımlarının geliştirilmesini yönlendiren ekiplerin yapısı çeşitlilikten yoksun olduğunda.
2024 sonuna kadar ABD'de 15 eyalet, yüz tanımadan kaynaklanan potansiyel zararları sınırlayan yasalar çıkardı. Eyalet düzeyindeki düzenlemelerin bazı unsurları, satıcıların önyargı test raporları ve veri yönetimi uygulamalarını yayınlama gereklilikleri ile bu teknolojilerin kullanımında insan incelemesine duyulan ihtiyaçtır.
Üretken Yapay Zeka ve Temel Modeller
Üretken yapay zekanın yaygın kullanımı da birçok eyaletteki yasa koyucularda endişelere neden oldu. Utah Yapay Zeka Politikası Yasası, bireylerin ve kuruluşların, biri yapay zeka kullanılıp kullanılmadığını sorduğunda üretken yapay zeka sistemlerini kullanarak biriyle etkileşim kurduklarını açıkça belirtmelerini gerektiriyor. Yasama organı daha sonra bu kapsamı tavsiye verme veya hassas bilgi toplama olasılığı olan etkileşimlerle sınırladı.
Geçen yıl California, yapay zeka sistemlerini ve temel modelleri eğitmek için kullanılan veriler hakkında web sitelerinde bilgi yayınlamalarını geliştiricilerden talep eden bir üretken yapay zeka yasası olan AB 2013'ü kabul etti. Temel modeller, aşırı büyük veri kümeleri üzerinde eğitilmiş ve ek eğitim olmadan geniş bir görev yelpazesine uyarlanabilen herhangi bir yapay zeka modelidir.
Yapay zeka geliştiricileri genellikle kullandıkları eğitim verileri hakkında şeffaf olmamışlardır. Bu tür yasama, yapay zekayı eğitmek için kullanılan içeriklerin telif hakkı sahiplerinin şeffaflık eksikliğini aşmalarına yardımcı olabilir.
Boşluğu Doldurmaya Çalışmak
Kapsamlı bir federal yasama çerçevesinin yokluğunda eyaletler, kendi yasama çabalarıyla ilerleyerek bu boşluğu doldurmaya çalıştı. Böyle bir yasal uyumsuzluk yapay zeka geliştiricilerinin uyumluluk çabalarını karmaşıklaştırabilirken, eyaletlerin gizlilik, sivil haklar ve tüketici korumaları konusunda önemli ve gerekli denetim sağlayabileceğine inanılıyor.
Bu arada, Trump yönetimi 23 Temmuz 2025'te Yapay Zeka Eylem Planı'nı duyurdu. Plan, "Federal hükümet, yapay zeka ile ilgili federal fonların, ağır yapay zeka düzenlemelerine sahip eyaletlere yönlendirilmesine izin vermemeli..." diyor.
Bu hamle, eyaletlerin düzenlemeleri idarenin ağır olarak tanımladığı durumlara karşı dengelemeleri gerekirse veya yapay zeka için gerekli federal finansmanı karşılamaları gerekirse, eyaletlerin yapay zekayı düzenleme çabalarını engelleyebilir.
