Beyaz Saray, küresel yapay zeka (YZ) yarışında liderliği ele geçirmek amacıyla geniş çaplı bir eylem planı açıkladı. "Yarışı Kazanmak: Amerika'nın YZ Eylem Planı" başlıklı 25 sayfalık belge, YZ alanında "tartışmasız ve zorluksuz küresel teknolojik hakimiyeti" sürdürme stratejisini detaylandırıyor. Plan, deregülasyon, altyapı yatırımları ve uluslararası ortaklıkları merkeze alırken, bazı çevrelerce büyük teknoloji şirketlerine yönelik bir teşvik olarak değerlendiriliyor.
Başkanın Bilim ve Teknoloji Asistanı ile YZ ve Kripto Özel Danışmanı tarafından hazırlanan plan, YZ gelişimini ABD'nin küresel rakipleri, özellikle Çin karşısında kazanması gereken bir yarış olarak konumlandırıyor. Belge, YZ'yi "bir sanayi devrimi, bir bilgi devrimi ve bir rönesansın aynı anda tetikleyicisi" olarak tanımlıyor ve özel sektör yeniliklerinin önündeki düzenleyici engellerin kaldırılmasını savunuyor. Mevcut plan, önceki yönetimin YZ model güvenlik önlemlerine ilişkin bazı uygulamalarını da geri alıyor.
Belgeye göre, "en büyük YZ ekosistemine sahip olan ülke küresel YZ standartlarını belirleyecek ve geniş ekonomik ve askeri faydalar sağlayacaktır." Bu rekabet, 1960'lardaki uzay yarışına benzetiliyor. Planın üç ana ekseni olan yenilik, altyapı ve uluslararası diplomasi, YZ'nin benimsenmesini hızlandırmaya yönelik politika önerileri içerirken, ABD yönetiminin "düşman" olarak nitelendirdiği ülkelerin Amerikan teknolojisine erişimini engellemeyi hedefliyor.
Yönetmeliklere yaklaşım konusunda da önemli değişiklikler öngören plan, ilgili federal kurumları YZ gelişimini veya dağıtımını "gereksiz yere engelleyen" düzenlemeleri belirleyip revize etmekle görevlendiriyor. Ayrıca, Federal Ticaret Komisyonu'nun, YZ yeniliklerini "aşırı şekilde yükleyen sorumluluk teorilerini ilerletmeyen" önceki yönetim döneminde başlatılan tüm soruşturmaları gözden geçirmesi isteniyor.
Altyapı ve Enerji İhtiyaçları Masada
ABD'nin yeni YZ planı, altyapı konusuna da öncelik veriyor. Belgede, "YZ, modern yaşamda Amerika'yı bugün olduğundan çok daha büyük enerji üretimi inşa etmeye zorlayan ilk dijital hizmettir" ifadesi yer alıyor. Bu talebi karşılamak için veri merkezlerine yönelik çevresel izin süreçlerinin basitleştirilmesi, federal arazilerin inşaat için kullanılabilir hale getirilmesi ve enerji şebekesinin modernize edilmesi gibi öneriler sunuluyor. Bu süreçte "radikal iklim dogmaları ve bürokratik engellerin" reddedileceği belirtiliyor.
Plan, Trump'ın seçim sloganlarından esinlenerek "İnşa Et, Bebek, İnşa Et!" yaklaşımını benimsiyor ve çip programını "gereksiz politika gereksinimlerinden" arındırarak yarı iletken üretimini yeniden canlandırma sözü veriyor.
Teknoloji alanında ise Commerce Departmanı'na, NIST'in YZ Risk Yönetimi Çerçevesi'nden "yanlış bilgilendirme, çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık ile iklim değişikliği referanslarını kaldırması" talimatı veriliyor. Federal tedarik süreçlerinde "objektif ve üstten ideolojik önyargıdan uzak" sistemlere sahip YZ geliştiricilerine öncelik verileceği belirtiliyor. Belge, açık kaynak YZ modellerini güçlü bir şekilde destekliyor ve Amerikan YZ teknolojisinin müttefik ülkelere ihraç edilmesini, Çin gibi "düşman" olarak görülen ülkelere ise engellenmesini talep ediyor.
Güvenlik teklifleri arasında yüksek güvenlikli askeri veri merkezleri ve ileri düzey YZ sistemlerinin siber saldırılar ve silah geliştirmede "yeni ulusal güvenlik riskleri" oluşturabileceğine dair uyarılar yer alıyor.
Eleştiriler ve "Halkın YZ Eylem Planı"
Beyaz Saray planını duyurmadan önce, 90'dan fazla kuruluş, Trump yönetiminin yaklaşımını "teknoloji endüstrisine yönelik büyük bir avantaj sağlama" ve kurumsal çıkarları kamu refahının önüne koyma olarak nitelendirerek rakip bir "Halkın YZ Eylem Planı" başlattı. Bu koalisyon, işçi sendikalarını, çevre adaleti gruplarını ve tüketici koruma sivil toplum kuruluşlarını içeriyor.
Koalisyonu organize eden kuruluşlardan AI Now Enstitüsü'nün eş yöneticileri, "Beyaz Saray'ın YZ Eylem Planı, bizim için değil, üzerimizde kullanılacak YZ'yi ilerletmeye odaklanmış büyük teknoloji çıkarları tarafından yazılmıştır" açıklamasını yaptı.
Koalisyonun açıklamasında, "Büyük Teknoloji ve Büyük Petrol lobilerinin, özgürlüğümüz ve eşitliğimiz, çalışanların ve ailelerin refahı, hatta soluduğumuz hava ve içtiğimiz su pahasına, YZ ve ekonomimiz için kuralları yazmasına izin veremeyiz; bunların hepsi kontrolsüz ve hesap verilemez YZ dağılımından etkilenmektedir" denildi.
Koalisyonun endişeleri, veri merkezlerinin çevresel etkileri, potansiyel işten çıkarmalar ve anlamlı güvenlik standartlarının eksikliği gibi temel konular etrafında yoğunlaşıyor. Koalisyon temsilcileri, teknolojinin yaygınlaşmasının "ücretleri düşürdüğünü, çalışmalarımızı değersizleştirdiğini, çevremize zarar verdiğini ve topluluk sağlığını etkilediğini" belirtti.
Ulusal Hemşireler Birliği başkanı, hemşirelerin hastalarının "denetlenmeyen ve test edilmeyen YZ teknolojisi için kobay olarak kullanılmasını" reddettiğini belirterek, YZ'nin hastalarına bakım verme yeteneklerini iyileştirmek için kullanıldığında desteklediklerini, ancak sanayi tarafından iş gücü maliyetlerini düşürmek ve kârları artırmak için kullanıldığında karşı çıktıklarını ifade etti.
Beyaz Saray ise bu endişeleri reddederek, bu "korku ruhunun Çin'in önceki yönetim döneminde önemli ilerleme kaydetmesinin nedeni" olduğunu savundu. Beyaz Saray sözcüsü, "Yapay zeka ulusal güvenliğimizin ve ekonomik çıkarlarımızın merkezindedir. Amerika'yı Öncelemek, gelişmekte olan teknolojilerin ve yeniliklerin burada, yurt içinde gelişmesini sağlamak anlamına gelir, dış düşmanlarımızla değil" dedi.
