Amerika Birleşik Devletleri'nde önemli bir gelişme yaşanıyor. Beyaz Saray'ın, yarı iletken üretimi için ayrılan CHIPS Yasası fonlarından 2 milyar dolarlık bir kısmını, ülkedeki nadir toprak elementleri madenciliği ve işlenmesine yönlendirmeyi değerlendirdiği bildiriliyor. Bu adımın temel amacı, ABD'nin bu kritik mineraller konusundaki Çin'e olan bağımlılığını azaltmak.
Bu fonların doğrudan çip üretimi veya araştırma-geliştirme faaliyetleriyle ilişkili olmasa da, nadir toprak elementleri elektronik ve savunma sanayileri için hayati önem taşıyor. Örneğin, disprosiyum sabit disklerde ve elektrikli araçlarda kullanılırken, skandiyum genellikle Wi-Fi modüllerinde yer alıyor. Ayrıca germanyum ve galyum gibi elementler de yarı iletkenlerden kablosuz iletişime, tıbbi görüntülemeden nükleer enerjiye kadar pek çok alanda kullanılıyor.
Nadir toprak elementleri üretiminde şu anda en büyük paya sahip olan Çin, 2024 yılında yaklaşık 270.000 metrik ton üretim gerçekleştirdi. Modern cihazların neredeyse tamamının bu kaynaklara dayanması nedeniyle, geçmişte Çin'in bu minerallere yönelik ihracat kısıtlamaları getirmesi, birçok sektörü olumsuz etkilemişti. Bu durum, ABD ve müttefiklerini alternatif yollar aramaya yöneltti. Avustralya madencilik atıklarından nadir toprak elementleri çıkarmaya çalışırken, Kanada da madencilik sektörünü genişletme planları yapıyor. Hatta özel şirketler de bu alana dahil oluyor; örneğin bir teknoloji firması, eski sabit disk sürücülerinden nadir toprak minerallerini geri dönüştüren yeni bir süreç geliştirdi.
Ancak bu çabalar, dünya genelindeki hızla artan çip ve yarı iletken talebini karşılamaya yetmeyebilir. Özellikle ABD ve Çin arasındaki yapay zeka rekabetinin kızışmasıyla, birçok kuruluş yüz binlerce GPU siparişi veriyor. Bu noktada ABD'nin çip üretiminde bağımsızlık kazanması için, ihtiyaç duyduğu mineralleri yerel olarak veya düşman ülkelerin tehdidi altında olmayan müttefiklerden kolayca temin edebilmesini sağlaması gerekiyor.
CHIPS Yasası kapsamında çip üretimi ve Ar-Ge için ayrılan yaklaşık 39 milyar dolarlık bütçenin 8 milyar dolarından fazlası henüz tahsis edilmemiş durumda. Beyaz Saray'ın, bu fonlardan 2 milyar doları nadir toprak madenciliği ve işleme alanına kaydırarak, ek vergi yükü getirmeden Amerikan üretimini artırmayı hedeflediği belirtiliyor.
