Bilgisayar teknolojisinin baş döndürücü gelişimini gözler önüne seren bir araştırma, yıllar içinde ortaya çıkan bilgisayarlar arasındaki performans farkını çarpıcı bir şekilde ortaya koydu. Bir Windows geliştiricisi olan Dave Plummer, sahip olduğu 25 farklı bilgisayar sistemini, 1976'dan 2023'e kadar uzanan geniş bir zaman diliminde topladığı sistemlerde basit bir performans testi uyguladı. Bu testin sonuçları, günümüzdeki bilgisayarların en eski modellere göre tam 200.000 kat daha hızlı olabileceğini gösteriyor.
Plummer'ın bilgisayar laboratuvarı, bilgisayar tarihindeki ikonik sistemleri barındırıyor. En eski makine olan 1976 yapımı DEC PDP-11/34'ten, en yeni Apple Mac Pro'nun M2 Ultra işlemcili 2023 modeline kadar pek çok farklı bilgisayar bu kıyaslamada yer aldı. Testte kullanılan Dhrystone benchmark'ı, özellikle eski sistemler için tasarlanmış tek iş parçacıklı bir test olması sebebiyle, günümüzdeki çok çekirdekli ve gelişmiş komut setlerine sahip işlemcilerin tam potansiyelini ortaya koyamasa da, genel eğilimi net bir şekilde gösteriyor.
Plummer'ın hazırladığı grafikte, Amiga 500 gibi hafızalara kazınmış klasikleşmiş sistemlerin de performans sonuçları yer alıyor. Intel'in i486 işlemcilerinden başlayıp farklı nesil Pentium işlemcilere kadar olan ilerleme, yaklaşık on yıl içinde Dhrystone skorlarında önemli bir artış olduğunu gösteriyor. Bu dönem, Windows 9X işletim sistemlerinin erken dönemlerine denk geliyor.
Apple'ın Motorola 680X0 mimarisinden Power PC'ye geçişinin getirdiği performans sıçraması da dikkat çekici. Ayrıca, Raspberry Pi 4B'nin yaklaşık 10 milyon puanlık skoruyla, aynı saat hızındaki bir P4 işlemciden yaklaşık 4 kat daha iyi performans göstermesi de grafikte öne çıkan detaylardan biri.
Plummer'ın sistem koleksiyonunda P4 sonrası dönemde belirgin bir boşluk olduğu görülüyor. Ancak listenin en üst sıralarında, son yılların en güçlü işlemcilerinden ikisi yer alıyor: 96 çekirdekli AMD Zen4'e sahip Ryzen Threadripper PRO 7995WX ve 24 çekirdekli Apple Silicon ile donatılmış Mac Pro M2 Ultra.
Dhrystone Nedir ve Neden Önemli?
Dave Plummer'ın kendi yazdığı Dhrystone benchmark'ı, özellikle tek çekirdekli saf işlem gücünü ölçmeye odaklanıyor. Bu test, modern işlemcilerin çoklu çekirdek yeteneklerini veya vektörel komut seti performansını tam olarak değerlendirmese de, yıllar içindeki işlemci mimarilerindeki temel gelişimi anlamak için değerli bir araç sunuyor.
Plummer, bu benchmark kodunu GitHub üzerinden paylaşarak, meraklıların kendi sistemlerinde de deneyebilmesini sağlamış. Kod, özellikle PDP-11 sistemleri için optimize edilmiş olsa da modern sistemlerde de derlenip çalıştırılabiliyor.
Benchmark'ın, işlemcinin önbelleğine (cache) tamamen sığabilmesi, özellikle 486 dönemi sonrası sistemlerde görülen performans artışlarının bir kısmını açıklayabiliyor. Öte yandan, AVX-512 gibi modern komut setlerinin kullanılmaması, genel performansı tam olarak yansıtmayabilir. Ancak bu durum, bellek bant genişliği veya önbellek hiyerarşisi gibi modern sistemlerdeki darboğazları da test etme fırsatı bulamaması anlamına geliyor.
İlginç bir not olarak, Amiga 500 gibi eski bir ev bilgisayarının bile, Dhrystone testinde alt sıralarda yer almasına rağmen, bazı modern sistemlerden daha hızlı bir kelime işlemci uygulamasını başlatabildiği belirtiliyor. Bu durum, saf işlem gücü testlerinin her zaman gerçek dünya kullanım senaryolarını tam olarak yansıtmayabileceğini gösteriyor.
