Kudüs'te arkeologlar, Mısır Kraliçesi Berenice II'yi tasvir eden nadir ve minyatür bir altın sikke keşfettiler. Sikke, Ptolemaios Krallığı'nın üçüncü yöneticisi kocası dönemine ait ve yaklaşık 2.200 yaşında.
Ptolemaioslar, Büyük İskender'in generallerinden I. Ptolemaios Soter tarafından kurulan ve Mısır'ın Helenistik dönemine (yaklaşık MÖ 323-30) damgasını vuran Makedon kökenli bir kraliyet hanedanıdır.
İsrail Eski Eserler Kurumu (IAA) tarafından yapılan açıklamaya göre, sikkenin yaklaşık 2.270 yıl önce İskenderiye'de basıldığı düşünülüyor. Sikkenin, Mısır Ptolemaios Krallığı ile Suriye Seleukos İmparatorluğu arasındaki Üçüncü Suriye Savaşı'ndan (MÖ 246-241) dönen askerlere hediye edilen bir koleksiyonun parçası olabileceği tahmin ediliyor.
IAA'da nümizmatik (sikke bilimi) başkanı Robert Kool, keşfi anlatan bir videoda bu sikkelerin 'görkemli' olduğunu belirtti. Kool, 'Son 100 yılda bu sikkelerden yalnızca 17 tane bulabildik' dedi.
Bulunan sikkeler arasında bu eser, Mısır dışından ve organize kazılardan çıkan ilk sikke olma özelliğini taşıyor. Kudüs'ün antik yerleşim merkezi olarak kabul edilen Davut Şehri'ndeki arkeolojik alanda gün yüzüne çıkarıldı.
İki yıldır alanda kazı yapan Rivka Langler, toprağı elerken parlayan bir şey fark ettiğini söyledi. Langler, 'Kazı toprağını elerken aniden parlak bir şey gördüm. Başlangıçta gördüklerime inanamadım ama saniyeler içinde heyecanla kazı alanında koşmaya başladım' dedi.
Sikkenin bir yüzünde, taç, duvak ve kolye takan Kraliçe Berenice II'nin portresi yer alıyor. Diğer yüzünde ise bereket boynuzu ve iki yıldız tasvir edilmiş. Üzerinde ise 'Basileisses' yani 'Kraliçenin' anlamına gelen antik Yunanca yazı bulunuyor.
Berenice II, MÖ 246 ile MÖ 221 yılları arasında Mısır'ı yöneten III. Ptolemaios'un eşiydi. Ancak sikke üzerindeki yazı, Berenice'nin kendi başına bir yönetici olabileceğine işaret ediyor.
Kool, 'Kirenayka olarak bilinen bir bölgenin kraliçesiydi, bugünkü Doğu Libya. Kuzeni III. Ptolemaios ile evlendiğinde, bu bölge büyük ve çok önemli, zengin bir Helenistik krallığın parçası oldu. Kocası III. Ptolemaios, Suriye'yi işgal ettiğinde, Mısır naipliği görevini üstlendi' diye ekledi.
Ptolemaios hanedanının kraliçeleri zaman zaman sikkelerde yer alırdı. Bunlardan en bilineni, XII. Ptolemaios'un kızı VII. Kleopatra'dır. Ancak bu yeni keşif, en eski kraliçe sikkelerinden biri olarak öne çıkıyor ve Kraliçe Berenice II'nin büyük bir siyasi güce veya etkiye sahip olduğunu düşündürüyor.
Sikkenin Kudüs'e nasıl ulaştığı net değil. Ancak buradaki keşfi, antik kentin MÖ 586 veya 587'de Babil Kralı II. Nebuchadnezzar tarafından kuşatılıp yıkılmasının ardından hızla toparlandığını gösteriyor.
IAA'dan arkeolog Yiftah Shalev, 'Şimdiye kadar hakim bilimsel görüş, (kuşatmanın ardından) Kudüs'ün küçük, marjinal, kaynak fakiri bir kasaba olduğu yönündeydi' dedi. Ancak Shalev, 'Kudüs'ün Pers döneminde (MÖ 586-333) toparlanmaya başladığı ve Ptolemaios egemenliği altında güçlendiği anlaşılıyor. İlk Tapınağın yıkılmasından sonraki yüzyıllarda Kudüs ıssız ve izole değil, aksine yenilenme sürecinde olan, dönemin hakim siyasi, ekonomik ve kültürel merkezleriyle bağlarını yeniden kuran bir şehirdi' diye ekledi.
Tel Aviv Üniversitesi Arkeoloji Profesörü ve kazı direktörü Yuval Gadot, Kudüs'teki seçkinlerin Mısır'daki yönetim elitiyle bağları paylaştığını belirtti. Gadot, 'Burada bulduğumuz altın sikke... Kudüs'ün önemli bir şehir olduğunu bize anlatıyor' dedi.
