Yeni bir araştırma, 20.000 yıl öncesine kadar, Biskay Körfezi çevresinde yaşayan insanların çeşitli balina kemiklerini aletlere dönüştürdüğünü ortaya koydu.
Avrupa'daki müze koleksiyonlarında yıllardır saklanan eserler üzerinde yapılan dikkatli bir inceleme, o dönemin insanlarının sadece balina kemiklerini işlemediğini ve kullanmadığını, aynı zamanda avlanma yetenekleri henüz gelişmeden çok önce bile farklı balina türlerinin kemiklerinden faydalandıklarını gösteriyor.
Bu keşif, o dönemdeki insanlar hakkında kritik bilgiler sağlamanın yanı sıra, Fransa ve İspanya kıyılarındaki Biskay Körfezi'nin değişen ekolojisi hakkında da ipuçları sunuyor.
Yaklaşık 19.000 ila 14.000 yıl önce, son buzul döneminin sonlarına doğru Batı Avrupa'nın kıyı ve iç bölgelerinde gelişen bu kültür, arkasında nispeten zengin bir arkeolojik kayıt bıraktı. Ancak eski kıyı habitatları zamanın ve okyanusun yıpratıcı etkilerine özellikle açıktır, bu nedenle kıyı kaynaklarının kullanımına dair kayıtların çoğu iç bölgelerde, eserlerin taşındığı yerlerde bulunmuştur.
İşte bu iç bölgelerdeki alanlardan, yaklaşık 150'den fazla, büyük olasılıkla Atlantik kökenli balina kemiğinden yapılmış alet ve mızrak ucu gün yüzüne çıkarıldı. O dönemde balinaları avlamak için gerekli teknikler henüz gelişmemişti. Bu nedenle kemiklerin, kıyıya vuran balinalardan fırsatçı bir şekilde toplandığı düşünülüyor. Toplanan bu malzemeden genellikle mızrak uçları gibi aletler yapılmış.
O dönemin ana malzeme geyik boynuzu olsa da, balina kemiğinin daha büyük boyutları nedeniyle bazı aletler için tercih edildiği anlaşılıyor. Araştırmayı yapan ekibe göre, bazı balina kemiği uçlarının 40 santimetreden uzun olması, bu malzemenin sağladığı boyutsal avantajı gösteriyor.
Araştırmacılar, malzemenin yaşı ve türü hakkında daha fazla bilgi edinmek için iki modern teknik kullandı: antik örneklerdeki kolajen peptitlerini analiz eden bir yöntem ve radyokarbon tarihlemesinin daha az malzeme gerektiren bir varyasyonu.
Bu tekniklerle örnekler üzerinde dikkatli bir şekilde çalışarak, kemik aletlerin 16.000 ila 20.000 yıl öncesine ait olduğunu belirlediler. En az beş farklı büyük balina türünün kemiklerinin kullanıldığı tespit edildi. Bu da son buzul dönemi sırasındaki bölge ekolojisi hakkında bilgi veriyor. Tespit edilen türlerin çoğunun günümüzde de Kuzey Atlantik'te bulunması şaşırtıcı değil, ancak aynı dönemdeki kara hayvanlarının fauna olarak çok farklı olması bu durumu ilginç kılıyor.
İlginç bir şekilde, hayvanların beslenirken çevreden emdiği karbon ve nitrojen izotoplarının analizi, o dönemdeki balinaların diyetlerinin günümüzdekilerden biraz farklı olduğunu ortaya koydu. Bu tam olarak ne anlama geliyor bilinmiyor (belki göç yolları ya da besin durumu farklıydı), ancak değişen koşullara uyum sağlama yeteneğini gösteriyor.
Araştırmacılar, Biskay Körfezi'ndeki balinaların varlığının, o dönemdeki insanlar için kaçırılmayacak bir kaynak fırsatı sunduğunu düşünüyor. Kıyıya vuran balinalar sık sık olmasa da, kıyıda yaşamın sunduğu avantajlar listesine eklenmiş ve bölgedeki insan hareketlilik desenlerinde rol oynamış olabilir.
Bu çok katmanlı sonuç, daha önce toplanmış nesneleri yeniden incelemenin ve yeni tekniklerle nelerin keşfedilebileceğini görmenin değerini vurguluyor. Uzun süre müzelerde saklanan eski koleksiyonlar bile, doğru analitik araçlarla yaklaşıldığında yeni bilimsel bilgiler ortaya çıkarabiliyor.
